Jak przebiega rozprawa rozwodowa

Rozprawa rozwodowa  

Rozprawa rozwodowa jest często trudnym etapem w życiu rozstających się małżonków. Rozwód orzekany jest przez Sąd Okręgowy po rozpoznaniu sprawy na rozprawie w wyniku przeprowadzenia dowodów. W zależności od stopnia skomplikowania sprawy o rozwód, zgodności stron co do kwestii winy, miejsca pobytu dzieci czy alimentacji, rozwód może zostać przez Sąd Okręgowy orzeczony albo na jednej albo po przeprowadzeniu nawet i kilkunastu rozpraw. Przebieg rozprawy rozwodowej, pomimo, że utrzymany w tej samej procedurze, może być zatem w zależności od okoliczności konkretnego przypadku – różny.

Dowody w sprawie o rozwód

Postępowanie odrębne w sprawach małżeńskich o rozwód i separację zostało uregulowane w art. 425-446 obowiązującego Kodeksu Postępowania Cywilnego. Na samym wstępie należy wskazać, że zgodnie z art. 431 k.p.c.: “W sprawach przewidzianych w rozdziale niniejszym nie można oprzeć rozstrzygnięcia wyłącznie na uznaniu powództwa lub przyznaniu okoliczności faktycznych”.

Dla rozwodzących się małżonków oznacza to de facto, że Sąd Okręgowy rozpoznający sprawę, będzie musiał ich przesłuchać, a w sprawach rozwodowych dotyczących także małoletnich, dodatkowo przesłuchać co najmniej jednego świadka.

Sąd Okręgowy w sprawie o rozwód musi przeprowadzić postępowanie dowodowe, by ustalić czy zostały spełnione przesłanki rozwodowe. Należy mieć bowiem na względzie, że rozwód jest możliwy tylko w przypadku spełnienia przesłanek wskazanych przez przepisy prawa. Sąd Okręgowy w sprawie o rozwód został w związku z tym zobligowany ustalić przed wydaniem wyroku, czy między małżonkami doszło do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia. Nadto, w sprawach rozwodowych, w których rozwodzący się małżonkowie mają małoletnie dzieci, Sąd Okręgowy będzie zobligowany ustalić, jak ewentualny rozwód wpłynie na ich sytuację.

Zgodnie z art. 441 Kodeksu postępowania cywilnego:
“Postępowanie dowodowe ma przede wszystkim na celu ustalenie okoliczności dotyczących rozkładu pożycia, jak również okoliczności dotyczących dzieci stron i ich sytuacji, a w razie uznania powództwa – także przyczyn, które skłoniły do tego stronę pozwaną”.

Jeżeli rozwodzący się małżonkowie będą zgodni co do rozwodu i nie będą posiadali wspólnych małoletnich dzieci, wówczas Sąd Okręgowy może poprzestać tylko na dowodzie z przesłuchania stron. Odmiennie kwestie przedstawiają się oczywiście w sytuacji braku zgody stron co rozwodu, jego przyczyn, winy stron czy odmiennych zapatrywań małżonków co do miejsca pobytu, władzy rodzicielskiej czy kontaktów.

Konflikt okołorozwodowy

W sytuacji, gdy między małżonkami występuje silny konflikt okołorozwodowy, postępowanie dowodowe może być rozmaicie ukształtowane. Strony zazwyczaj powołują licznych świadków, w szczególności z najbliższej rodziny na potwierdzenie swych twierdzeń a nadto, przedstawiają zdjęcia, wydruki wiadomości sms, e-mail czy z kont społecznościowych. W sprawach spornych dotyczących miejsca pobytu i kontaktów z dziećmi zazwyczaj, jeżeli strony nie zawnioskują, Sąd Okręgowy sam powołuje biegłych.

Małoletni, którzy nie ukończyli lat trzynastu oraz dzieci stron, które nie ukończyły lat siedemnastu, nie mogą być przesłuchiwani w charakterze świadków zgodnie z art. 430 k.p.c., który wprowadza zakaz przesłuchiwania małoletnich w sprawach o rozwód.

Jak przebiega rozprawa rozwodowa?

Rozprawy w sprawach cywilnych co do zasady są jawne, o czym wyraźnie stanowi art. 9 k.p.c. Wyjątek od tej zasady przewidziany został w art. 427 k.p.c., który w sprawach o rozwód wprowadza zasadę tajności, która może być jednak w ograniczonym zakresie zniesiona. Zgodnie z ww. artykułem:

“Posiedzenia odbywają się przy drzwiach zamkniętych, chyba że obie strony żądają publicznego rozpoznania sprawy, a sąd uzna, że jawność nie zagraża moralności”.

W sytuacji odstąpienia przez Sąd Okręgowy od zasady tajności znajduje zastosowanie art. 154 par. 1 k.p.c., zgodnie z którym podczas rozprawy odbywającej się przy drzwiach zamkniętych na sali mogą być obecne strony, ich przedstawiciele ustawowi i pełnomocnicy, prokurator oraz po dwie osoby zaufania z każdej strony.

Sprawa rozwodowa toczy się przed sądem okręgowym, a rozprawa rozpoczyna się od sprawdzenia obecności. Jeżeli wszyscy się stawili, wówczas najpierw powód (osoba, która złożyła pozew o rozwód), a potem pozwany – zgłaszają ustnie swe żądania i wnioski oraz przedstawiają twierdzenia i dowody na ich poparcie. Każda strona może za zgodą sądu zawsze żądać udzielenia głosu, by móc odnieść się do twierdzeń strony przeciwnej.

Następnie odbywa się etap dowodowy, który obejmuje postępowanie dowodowe i rozstrzygnięcie jego wyników. Okres dowodowy może zamknąć się na pierwszej rozprawie lub rozciągnąć w czasie na kilka kolejnych. Jak długo będzie on przebiegać zależy w szczególności od ilości i rodzaju zgłoszonych dowodów, stawiennictwa stron i świadków na wyznaczonych rozprawach, terminów jakimi dysponuje Sąd rozpoznający sprawę czy też biegli do niej powołani.