OPROCENTOWANIE KREDYTU

Inne klauzule niedozwolone

Oprocentowanie kredytu, to jeden z zapisów umowy kredytu hipotecznego, który powinniśmy poddać analizie pod względem jego ewentualnej abuzywności. Postanowienia dotyczące oprocentowania kredytu nie mogą być ogólne, nieprecyzyjne.

Zmiana oprocentowania kredytu

Banki często wprowadzały w swoich umowach sformułowanie: „oprocentowanie może ulegać zmianom w okresie trwania umowy” – powoduje ono, że bank może dokonywać zmiany oprocentowania według własnego uznania i w dowolnie wybranym momencie, a co się z tym wiąże, jest uprawniony do wprowadzania zmian wysokości oprocentowania w sposób niekorzystny dla kredytobiorcy. Zdaniem Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zmiana oprocentowania powinna zależeć od przesłanek obiektywnych, a nie od subiektywnej decyzji banku. Takie zdanie podziela również Rzecznik Finansowy w swoim Raporcie z czerwca 2016 roku. Przede wszystkim, na konkretne wytyczne względem ustalania oprocentowania w umowach kredytowych wskazują zapisy prawa bankowego, zgodnie z którym:

• Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności (…) wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany (art. 69 ust. 2 pkt. 5 ustawy Prawo bankowe);

• Zasady oprocentowania kredytu określa umowa kredytu, z tym, że w razie stosowania stopy zmiennej należy:

a) określić w umowie kredytowej warunki zmiany stopy procentowej,

b) powiadomić w sposób określony w umowie kredytobiorcę, poręczyciela oraz, jeżeli umowa nie stanowi inaczej, inne osoby będące dłużnikami banku z tytułu zabezpieczenia kredytu o każdej zmianie stopy jego oprocentowania (art. 76 ustawy Prawo bankowe).

Warunki zmiany oprocentowania kredytu

Warunki zmiany oprocentowania powinny być więc określone w sposób zapewniający konsumentom rzetelną, pełną informację. Muszą też zostać wskazane konkretne okoliczności, od których zależeć będzie zmiana oprocentowania, przy czym okoliczności te muszą wynikać z kryteriów obiektywnych i zewnętrznych względem banków. Mając na uwadze, że po drugiej stronie umowy kredytu znajdujemy konsumenta, tj. podmiot z zasady słabszy od profesjonalisty (tj. banku), określenie oprocentowania i możliwości jego zmiany musi być precyzyjne – z pewnością więc nie można za takie uznać sformułowania „oprocentowanie może ulegać zmianom w okresie trwania umowy”.

Całkowity koszt kredytu

Kolejnym zapisem, który należy dokładnie przeanalizować jest zapis, dotyczący kosztu całkowitego kredytu. Bank, wskazując całkowity koszt kredytu, zobowiązany jest zrobić to w sposób precyzyjny. Wskazanie całkowitego kosztu kredytu w kwocie nieodpowiadającej rzeczywistym kosztom może stanowić podstawę dla unieważnienia umowy kredytu. Zapis ten może mieć znaczenie przede wszystkim w tych umowach kredytu, które są kredytami indeksowanymi do waluty obcej – w takim bowiem przypadku do kosztu całkowitego kredytu należy uwzględnić tzw. spread walutowy tj. różnicę pomiędzy kursem kupna i kursem sprzedaży waluty. Jak wskazał Sąd Okręgowy w Łodzi, skoro pozwany (bank), zdecydował się podać powodom (kredytobiorcy), wysokość CKK i RRSO – to jako profesjonalista w branży bankowej, zobowiązany w tych stosunkach do podwyższonej staranności, po myśli art. 355 § 2 k.c., mógł i powinien podać rzeczywiste , a nie zaniżone, bardzo ważne ,,parametry’’ umowy, którą z pozwanym zawarli powodowie (osoby fizyczne), mogący zasadnie spodziewać się precyzyjnych i prawidłowych informacji w tym zakresie.Twierdzenia pozwanego, że wysokość CKK i RRSO zostały podane jedynie ,,orientacyjnie’’ nie mogą uzasadniać zaniżenia tych wskaźników, inna byłaby sytuacja, gdyby w umowie zastrzeżono wyraźnie, że owe wysokości podaje się np. ,,w przybliżeniu’’, co i tak świadczyłoby o braku profesjonalizmu ze strony takiej instytucji finansowej.(sygn. akt: I C 355/09).

To samo orzeczenie wskazuje również, iż: jest oczywiste, że zarówno koszt kredytu, jak i jego oprocentowanie, to najważniejsze dla klienta banku elementy zawieranej umowy kredytu i to one decydują, czy klient decyduje się zawrzeć umowę na warunkach proponowanych przez bank. W tej sytuacji, zgodnie z art. 84 § 1 zdanie 1 k.c. powodowie (kredytobiorcy) byli legitymowani do uchylenia się od skutków prawnych swoich oświadczeń woli.

Warto więc wskazać, że ponad klauzule indeksacyjne i te, związane z pobieraniem przez banki od Kredytobiorców opłaty tytułem ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, w umowach kredytów hipotecznych mogą znaleźć się inne zapisy, które powinniśmy poddać analizie pod względem ich ewentualnej abuzywności.